Kỹ thuật Sửa Chữa Máy Công Cụ

Kỹ thuật Sửa Chữa Máy Công Cụ, Lưu Văn Nhang, PDF, 69 trang, 1 MB

NỘI DUNG:

Giáo trình Công nghệ sửa chữa máy công cụ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC ..... KHOA .... 2 Môc lôc Môc lôc ................................................................................................................. 2 Chư¬ng I: Hưíng dÉn th ̧o m ̧y ........................................................................ 4 1.1. Huíng dÉn chung khi th ̧o m ̧y .............................................................. 4 1.2. Huíng dÉn th ̧o mét sè chi tiÕt th«ng dông ............................................ 6 1.3. Röa vμ lμm s1ch chi tiÕt vμ côm m ̧y .................................................... 11 1.4. S¬ ®å tãm t3⁄4t qu ̧ tr×nh söa ch÷a m ̧y ................................................... 13 Chư¬ng II : B¶o tr× s÷a ch÷a c ̧c mèi ghÐp cè ®Þnh....................................... 15 2.1. Mèi ghÐp ren ......................................................................................... 15 2.2. Mèi ghÐp cham...................................................................................... 19 2.3. Mèi ghÐp then........................................................................................ 20 2.4. Mèi ghÐp then hoa................................................................................. 21 Chư¬ng III: B¶o tr× söa ch÷a trôc t©m vμ trôc truyÒn.................................. 23 3.1. Trôc bÞ mßn ngâng vμ mÊt ®é nh1⁄2n cÇn thiÕt........................................ 23 3.2. Trôc bÞ biÕn d1ng xo3⁄4n.......................................................................... 24 3.3. Trôc bÞ cong........................................................................................... 25 3.4. Trôc bÞ nøt hoÆc gÉy.............................................................................. 25 Chư¬ng IV: B¶o tr× söa ch÷a trôc chÝnh......................................................... 27 4.1. KÕt cÊu cña trôc chÝnh vμ c ̧c d1ng háng thuêng gÆp ........................... 27 4.2. Söa ngâng l3⁄4p æ trôc .............................................................................. 28 4.3. Söa ch÷a lç c«n...................................................................................... 29 4.4. Söa ch÷a ren vμ lç then.......................................................................... 30 4.5. Söa ch÷a lç ®ãng cham.......................................................................... 31 4.6. Söa ch÷a ngâng c«n............................................................................... 32 Chư¬ng V: B¶o tr× söa ch÷a trôc æ.................................................................. 34 5.1. Söa ch÷a æ l ̈n........................................................................................ 34 5.2. Söa ch÷a æ truît ..................................................................................... 35 http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 3 Chư¬ng VI: B¶o tr× söa ch÷a trôc vÝt me vμ bé truyÒn vÝt me- ®ai èc......... 38 6.1. Trôc vÝt me............................................................................................. 38 6.2. §ai èc cña trôc vÝt me............................................................................ 38 6.3. Côm trôc vÝt me- ®ai èc ......................................................................... 38 Chư¬ng VII: B¶o tr× söa ch÷a khíp nèi, phanh............................................. 40 7.1. Khíp nèi trôc......................................................................................... 40 7.2. Phanh ..................................................................................................... 45 Chư¬ng VIII: B¶o tr× söa ch÷a trôc bé truyÒn ®ai, xÝch ............................... 48 8.1. Söa ch÷a bé truyÒn ®ai .......................................................................... 48 8.2. Söa ch÷a trôc bé truyÒn xÝch ................................................................. 49 Chư¬ng IX: B¶o tr× söa ch÷a bé truyÒn b ̧nh r ̈ng, b ̧nh vÝt....................... 50 9.1. Bé truyÒn b ̧nh r ̈ng .............................................................................. 50 9.2. Bé truyÒn trôc vÝt- b ̧nh vÝt.................................................................... 54 Chư¬ng X: B¶o tr× söa ch÷a trôc khuûu, thanh truyÒn ................................ 56 10.1. Trôc khuûu .......................................................................................... 56 10.2. Thanh truyÒn........................................................................................ 57 Chư¬ng XI: B¶o tr× söa ch÷a b ̈ng m ̧y, bμn dao, bμn m ̧y, b ̈ng trưît..... 59 11.1. B ̈ng m ̧y............................................................................................. 59 11.2. Bμn dao m ̧y tiÖn ................................................................................. 65 Tμi liÖu tham kh¶o ............................................................................................ 69 http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 4 ChU¬ng I: hUíng dÉn th ̧o m ̧y 1.1. Hưíng dÉn chung khi th ̧o m ̧y Dï m ̧y háng ®ét xuÊt hoÆc ®em m ̧y ®i söa ch÷a theo kÕ ho1ch, truíc khi th ̧o cÇn quan s ̧t kü toμn bé c ̧c côm m ̧y, c ̧c chi tiÕt quan träng cña m ̧y ®Ó x ̧c ®Þnh c ̧c chç hu háng vμ lËp phiÕu söa ch÷a. Truíc khi th ̧o m ̧y ra ®Ó söa ch÷a cÇn chuÈn bÞ chi tiÕt thay thÕ, c ̧c dông cô vμ g ̧ l3⁄4p cÇn thiÕt. C ̧c bé phËn m ̧y ph¶i ®uîc quÐt s1ch phoi, m1t s3⁄4t, lau chïi s1ch dÇu mì, dung dÞch tr¬n nguéi vμ mäi vÕt bÈn kh ̧c. §Ó viÖc th ̧o m ̧y ®óng quy ph1m, tr ̧nh nhÇm lÉn thÊt l1c vμ t1o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc l3⁄4p l1i sau nμycÇn tu©n theo nh÷ng quy t3⁄4c th ̧o l3⁄4p khi söa ch÷a duíi ®©y: ➢ ChØ ®uîc phÐp th ̧p rêi mét côm m ̧y hoÆc c¬ cÊu nμo ®ã khi cÇn söa ch÷a chÝnh côm m ̧y hoÆc c¬ cÊu ®ã. §iÒu nμy cμng ®Æc biÖt quan träng khi söa ch÷a m ̧y cã cÊp chÝnh x ̧c cao. ChØ ®uîc phÐp th ̧o toμn bé m ̧y khi söa ch÷a lín (®1i tu m ̧y). ➢ Truíc khi th ̧o m ̧y ph¶i nghian cøu m ̧y th«ng qua b¶n vÏ vμ thuyÕt minh cña m ̧y n3⁄4m v÷ng ®uîc b¶n vÏ c ̧c côm m ̧y chÝnh tõ ®ã v1ch ra ®uîc kÕ ho1ch tiÕn ®é vμ tr×nh tù th ̧o m ̧y. NÕu m ̧y kh«ng cã b¶n vÏ s¬ ®éng th× nhÊt thiÕt ph¶i lËp ®uîc s¬ ®å ®ã trong qu ̧ tr×nh th ̧o m ̧y. §èi víi c ̧c côm m ̧y phøc t1p nan thμnh lËp s¬ ®å th ̧o. C«ng viÖc nμy sÏ tr ̧nh ®uîc nhÇm lÉn hoÆc lóng tóng khi l3⁄4p tr¶ l1i . ➢ Trong qu ̧ tr×nh th ̧o cÇn ph ̧t hiÖn vμ x ̧c ®Þnh c ̧c chi tiÕt hu háng vμ lËp phiÕu söa ch÷a trong ®ã cã ghi t×nh tr1ng kü thuËt hu háng cña chi tiÕt. ➢ Thuêng b3⁄4t ®Çu th ̧o tõ c ̧c vá, n3⁄4p che, tÊm b¶o vÖ ®Ó cã chç mμ th ̧o c ̧c chi tiÕt ban trong. Khi l3⁄4p th× nguîc l1i, chi tiÕt th ̧o sau th× l3⁄4p vμo truíc. ➢ Khi th ̧o nhiÒu côm m ̧y tr ̧nh nhÇm lÉn cÇn ph¶i ® ̧nh dÊu tõng côm m ̧y b»ng ký hiÖu riang khi cÇn gi÷ nguyan vÞ trÝ tu¬ng quan cña chi tiÕt. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 5 ➢ Mäi thiÕt bÞ vμo côm m ̧y th ̧o ra ph¶i tu¬ng øng víi phiÕu söa ch÷a c ̈n cø vμo tr×nh tù th ̧o ®· dù kiÕn. ➢ §Ó th ̧o l3⁄4p c ̧c chi tiÕt l3⁄4p chÆt hoÆc trung gian (b ̧nh ®ai, nèi trôc, æ trôc...) cÇn ph¶i dïng vam, m ̧y Ðp hoÆc c ̧c dông cô chuyan dïng ®Ó th ̧o. Lùc th ̧o (hoÆc l3⁄4p) b»ng vam hoÆc tran m ̧y Ðp ®uîc tÝnh theo c«ng thøc sau: 35,6 li P a D dTrong ®ã: P lμ lùc th ̧o l3⁄4p (tÊn) D: ®uêng kÝnh ngoμi cña chi tiÕt bÞ bao (mm) d: ®uêng kÝnh trong cña chi tiÕt bao (mm) i: ®é d«i l3⁄4p ghÐp (søc c ̈ng cña mèi ghÐp) a: hÖ sè, ®èi víi thÐp a=7,5 ; gang a=4,3 l: chiÒu dμi may ¬ l3⁄4p ghÐp (mm) ➢ Khi kh«ng thÓ dïng vam hoÆc c ̧c dông cô chuyan dïng ®Ó th ̧o l3⁄4p th× cho phÐp dïng bóa tay, bóa t1 th«ng qua tÊm ®Öm b»ng kim lo1i mÇu hoÆc gç. ➢ §Ó th ̧o cho dÔ cã thÓ nung nãng truíc chi tiÕt bao b»ng c ̧ch ®æ dÇu nãng, phun h¬i nãng hoÆc x× ngän löa. Nhiat ®é nung nãng chi tiÕt bao ®uîc tÝnh nhu sau: t = α i . d+ t 1 Trong ®ã: t lμ nhiÖt ®é cÇn ®Ó ®èt nãng i: ®é d«i l3⁄4p ghÐp (mm) α: hÖ sè d·n në dμi cña vËt liÖu, thÐp cacbon α=11,5.10-6 ; gang α=10,4.10-6 ; ®ång α=17,5.10-6 d: ®uêng kÝnh chi tiÕt bao t1: nhiÖt ®é m«i truêng .).3,0( + = D d+ http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 6 ➢ §Ó th ̧o l3⁄4p c ̧c chi tiÕt nÆng nan dïng cÇn trôc hoÆc pa l ̈ng ®Ó tr ̧ng lμm r¬i vì, hu háng vμ gi¶m ®uîc søc lao ®éng cho c«ng nh©n. 1.2. Hưíng dÉn th ̧o mét sè chi tiÕt th«ng dông 1.2.1. Th ̧o vÝt cÊy, bul«ng- ®ai èc §Ó tr ̧nh lμm toÐt c ̧c mÆt c1nh cña ®ai èc ta dïng ch×a vÆn (cê la) cã kÝch thuíc tu¬ng øng, kh«ng dïng cê la tÊc anh th ̧o bu l«ng ®ai èc hÖ mÐt vμ nguîc l1i. Kh«ng dïng má lÕt th ̧o bu l«ng ®ai èc qu ̧ nhá g©y trßn c1nh. Kh«ng dïng tay c«ng qu ̧ dμi, m« men qu ̧ lín më ®ét ngét lμm g·y bu l«ng, ®ai èc. Th ̧o c ̧c bu l«ng, ®ai èc theo thø tù nhÊt ®Þnh, th ̧o tõ ngoμi vμo trong, th ̧o tõ tõ, th ̧o ®èi xøng qua t©m ®Ó tr ̧nh cho chi tiÕt khái vanh, nøt vì, ®Æc biÖt lμ c ̧c chi tiÕt máng, b»ng gang. Chó ý: - C ̧c bu l«ng ®ai èc ren tr ̧i - C ̧c bu l«ng ë vÞ trÝ khuÊt + Phu¬ng ph ̧p th ̧o bu l«ng, vÝt cÊy bÞ g·y: NÕu vÝt cÊy hay bu l«ng bÞ g·y nhung vÉn cßn nh« lan mét chiÒu cao nhÊt ®Þnh cã thÓ dïng ®Çu kÑp ®Ó th ̧o. Cã hai lo1i ®Çu kÑp. a. §Çu kÑp con l ̈n: Dïng th ̧o vÝt cÊy hay bu l«ng nhung dông cô nμy lμm háng phÇn ren v× bÞ con l ̈n chÌn n ̧t. §Çu kÑp cã ®u«i 1, cã v ̧t c1nh theo ®Çu ®ai èc ®Ó l3⁄4p ch×a vÆn, trong th©n ®Çu kÑp cã lμm r·nh xo3⁄4n gi÷ con l ̈n 2 ®Ó kÑp vμo ®Çu vÝt cÇn th ̧o. Khi quay ®Çu kÑp vÝt cÊy quay theo. Vμnh 3 gi÷ cho con l ̈n khái bÞ r¬i (h×nh 1.1) H×nh 1.1. §Çu kÑp con l ̈n cã ®u«i v ̧t c1nh http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 7 b. §Çu kÑp cã miÕng chÆn: Dïng ®Ó th ̧o c ̧c vÝt cÊy nhung kh«ng lμm háng phÇn ren (h×nh 2.2.) H×nh1.2: §Çu kÑp cã miÕng chÆn §Çu 1 ®uîc phay mét r·nh b ̧n nguyÖt trong ®ã l3⁄4p miÕng chÆn hai l3⁄4c lu trong chèt 3. Lß xo 4 lu«n lμm cho miÕng chÆn t× vμo vÝt cÊy theo chiÒu nguîc chiÒu kim ®ång hå tran mÆt miÕng chÆn cã khÝa ren ®Ó chÌn vμo ren cña vÝt cÊy. Khi quay ®Çu kÑp do bè trÝ lÖch t©m miÕng chÆn kÑp vμo vÝt cÊy vμ xoay vÝt cÊy ®i cïng. Khi vÝt cÊy hoÆc bul«ng bÞ g·y s ̧t mÆt ph1⁄4ng chi tiÕt cã thÓ th ̧o ra b»ng c ̧c phu¬ng ph ̧p sau: a. Dïng mòi xo ̧y r ̈ng ( h×nh 1.3.a) cã kÕt cÊu lμ mét thanh h×nh c«n b»ng thÐp ®· t«i cã mÆt c3⁄4t ngang h×nh r ̈ng cua vμ ë chu«i cã mÆt c3⁄4t h×nh vu«ng ®Ó l3⁄4p ch×a vÆn. Mòi r ̈ng ®uîc ®ãng vμo lç khoan trong vÝt cÊy bÞ g·y. Sau ®ã dïng ch×a vÆn quay mòi xo ̧y r ̈ng. Do ma s ̧t gi÷a mòi r ̈ng vμ vÝt cÊy rÊt lín nan khi quay ch×a vÆn vÝt cÊy bÞ g·y sÏ ®uîc th ̧o ra ngoμi. b. Dïng mòi chiÕt (h×nh 1.3.b) cã kÕt cÊu h×nh c«n víi gãc nghiang nhá. Tran mÆt c«n cã xÎ c ̧c r·nh tr ̧i (gãc xo3⁄4n b»ng 308). Mòi chiÕt ®uîc xo ̧y http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 8 vμo lç khoan trong vÝt cÊy bÞ g·y, nhê c1nh s3⁄4c cña mòi chiÕt nan khi xo ̧y vÝt cÊy ®uîc th ̧o ra khái lç ren. Còng cã thÓ khoan mét lç trong vÝt cÊy råi ®em ta r« ren, cã chiÒu ren nguîc víi chiÒu ren cña vÝt cÊy. Dïng mét bu l«ng cã ®uêng kÝnh ren tu¬ng øng vÆn vμo lç ren võa gia c«ng cho tíi khi th ̧o ®uîc vÝt cÊy ra ngoμi. c. Dïng ®ai èc: ( h×nh 1.3.c) cã ®uêng kÝnh ren nhá h¬n so víi ®uêng kÝnh ren cña vÝt cÊy, hμn ®Ýnh víi phÇn cßn l1i cña vÝt cÊy. Dïng ch×a vÆn cã kÝch thuíc tu¬ng øng. Quay ®ai èc nãi tran cho tíi khi th ̧o ®uîc vÝt cÊy ra ngoμi. H×nh 1.3: C ̧c phu¬ng ph ̧p th ̧o vÝt d. Dïng thanh thÐp (h×nh 1.3.d) Hμn ®Ýnh vμo phÇn låi cßn l1i cña vÝt cÊy bÞ g·y truíc ®ã ph¶i ®Æt 1vßng ®Öm ë ban duíi thanh thÐp ,quay thanh thÐp nãi tran, vÝt cÊy bÞ g·y sÏ ®uîc th ̧o ra ngoμi. NÕu kh«ng thÓ ̧p dông mét sè phu¬ng ph ̧p tran ®Ó lÊy vÝt cÊy ta khoan bá vμ sau ®ã tar« ren míi cã ®uêng kÝnh ren lín h¬n. 1.2.2. Th ̧o khíp nèi trôc http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 9 ➢ Th ̧o khíp nèi trôc b»ng chèt: Dông cô ®Ó th ̧o: Dïng ®ét, bóa ®Ó th ̧o, lùc t ̧c dông ®óng t©m chèt, lùc t ̧c dông võa ph¶i, tr ̧nh lμm toÐt ®Çu chèt, sao cho ®uêng kÝnh ®ét ph¶i nhá h¬n ®uêng kÝnh chèt mét Ýt. Sau khi ®ãng th× lÊy chèt ra. §èi víi chèt trô: Ta cã thÓ t ̧c dông lùc vμo bÊt kú ®Çu nμo cña chèt. §èi víi chèt c«n: Th× ta ph¶i t ̧c dông lùc vμo ®Çu nhá cña chèt c«n, ë khíp nèi lo1i nμy nguêi ta l3⁄4p 2 chèt c«n nguîc chiÒu nhau. Do vËy khi th ̧o xong chèt c«n thø nhÊt, ta t ̧c dông vμo chèt c«n kia theo chiÒu nguîc l1i (h×nh 1.4). ➢ Th ̧o khíp nèi trôc kiÓu vÊu: Khíp nèi trôc kiÓu vÊu hay chÝnh lμ li hîp vÊu. Li hîp vÊu gåm nhiÒu lo1i: Li hîp r ̈ng h×nh thang, h×nh vu«ng, h×nh ch÷ nhËt, h×nh tam gi ̧c.. . Li hîp vÊu gåm hai nöa 1 vμ 2. Nöa1 l3⁄4p chÆt ë ®o1n cuèi mét trôc b»ng then cã vÝt hoÆc chèt ®Þnh vÞ, nöa 2 l3⁄4p di truît tran ®o1n cuèi cña trôc thø 2. Phu¬ng ph ̧p th ̧o: Th ̧o chèt hoÆc vÝt ®Þnh vÞ cña nöa li hîp mét l3⁄4p víi trôc, sau ®ã th ̧o trôc ra khái nöa li hîp 1. Cßn trôc cña li hîp 2 cã thÓ th ̧o dÔ dμng (H×nh 1.5). P H×nh 1.4: Th ̧o khíp nèi trôc b»ng chèt http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 10 ➢ Th ̧o Li hîp ma s ̧t c«n §Æc ®iÓm cÊu t1o cña ma s ̧t c«n gåm 2 ®Üa ma s ̧t 1vμ 2. §Üa c«n 1 chñ ®éng l3⁄4p cè ®Þnh tran trôc. §Üa c«n 2 bÞ ®éng l3⁄4p di truît theo chiÒu trôc, mÆt lμm viÖc cña c ̧c ®Üa lμ mÆt c«n, t1o ra lùc ma s ̧t ®Ó truyÒn m«men xo3⁄4n.(H×nh 1.6) Phu¬ng ph ̧p th ̧o: Th ̧o vÝt ®Þnh vÞ tran ®Üa chñ ®éng, sau ®ã th ̧o c ̧c trôc ra khái nöa chñ ®éng vμ bÞ ®éng. §èi víi ®Üa c«n l3⁄4p cè ®Þnh tran trôc cã thÓ dïng vam, m ̧y Ðp th ̧o trôc ra khái ®Üa c«n. ➢ Th ̧o li hîp ma s ̧t ®Üa. 1 H×nh 1.5: Li hîp vÊu H×nh 1.6: Khíp li hîp c«n ma s ̧t 2 http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 2 1 11 Li hîp ma s ̧t ®Üa gåm c ̧c ®Üa chñ ®éng 3, l3⁄4p vμo r·nh cña èng 4 ®uîc l3⁄4p cè ®Þnh tran trôc dÉn 1. Xen gi÷a c ̧c ®Üa 3 lμ ®Üa bÞ dÉn 2. Khi g1t b1c 6 sang ph¶i phÇn c«n ë ®Çu b1c sÏ n©ng ®ßn bÈy 8 tú vμo vμ Ðp chÆt c ̧c ®Üa 2,3 víi nhau .§ai èc 5 ®iÒu chØnh khe hë gi÷a c ̧c ®Üa (H×nh 1.7) H×nh 1.7: Khíp li hîp ma s ̧t ®Üa Phu¬ng ph ̧p th ̧o: Th ̧o chèt g1t, trôc, th ̧o èng dÉn sè 4, tiÕp ®ã dïng ®ét vμ bóa th ̧o chèt cña ®ßn bÈy 8, th ̧o ®ßn bÈy 8, th ̧o ®Üa chñ ®éng, bÞ ®éng, th ̧o ®ai èc 5 vμ th ̧o b1c g1t 6. 1.2.3. Th ̧o chi tiÕt l3⁄4p chÆt ra khái trôc §Ó th ̧o c ̧c chi tiÕt l3⁄4p chÆt ra khái trôc nhu B ̧nh r ̈ng, nèi trôc, æ l ̈n...v.v Ta thuêng dïng c ̧c m ̧y Ðp thuû lùc ®øng hoÆc ngang lùc ®øng hoÆc ngang, khi Ðp c ̧c chi tiÕt cã kÝch thø¬c kh ̧c nhau cã thÓ dïng c ̧c vßng ®Öm, vßng ®ì ®Ó tr ̧nh lμm s©y s ̧t c ̧c bÒ mÆt chi tiÕt vμ t1o ®uîc diÖn tÝch mÆt tú lín. Khi kh«ng cã m ̧y Ðp thuû lùc cã thÓ dïng c ̧c vam th ̧o cã 2 hoÆc 3 mãc NÕu dïng vam ®Ó th ̧o æ l ̈n. 1.3. Röa vμ lμm s1ch chi tiÕt vμ côm m ̧y C ̧c chi tiÕt vμ côm m ̧y võa th ̧o ra ph¶i ®uîc chïi s1ch mäi vÕt bÈn, dÇu mì, ® ̧nh s1ch gØ, muéi than v.v...truíc khi ®em röa. Muéi than cã thÓ ®uîc ® ̧nh s1ch b»ng bμn ch¶i s3⁄4t, dao c1o hoÆc nhóng vμo dung dÞch gåm 24g xót http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 12 ̈n da, 35g canxi cacbonnat, 1,5g nuíc thuû tinh, 25g xμ phßng láng. TÊt c¶ c ̧c chÊt ®ã ®uîc hoμ trong 1 lÝt nuíc. C ̧c chi tiÕt ®uîc ng©m trong bÓ chøa tõ 2÷3h. Dung dÞch ®uîc ®un nãng ®Õn 80÷900C ®Ó t ̈ng ho1t tÝnh. Sau khi lÊy c ̧c chi tiÕt ë bÓ ra ®em tr ̧ng qua nuíc l¶ råi nuíc nãng. C ̧nh röa s1ch dÇu mì thuËn tiÖn nhÊt lμ dïng dÇu ho¶, x ̈ng, dÇu ma dót. DÇu háa, dÇu ma dót, x ̈ng dÔ bèc h¬i vμ g©y ®éc h1i cho nguêi. V× vËy tèt nhÊt lμ röa trong bÓ chuyan ding (h×nh 1.8) vμ cã c ̧c thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng thÝch hîp. H×nh 1.8: BÓ dÇu röa chi tiÕt m ̧y BÓ röa ®uîc hμn ®Ýnh vμo khung 1. Ban trong bÓ cã gi ̧ ®Ó chi tiÕt (kiÓu m3⁄4t c ̧o) vμ luíi läc. N3⁄4p bæ ®uîc nèi b¶n lÒ cã g3⁄4n hai vμnh h×nh qu1t 4 vμ lian hÖ víi bμn ®1p 6 b»ng xÝch 5. Khi ®1p ch©n vμo bμn ®1p 6 n3⁄4p bÓ sÏ më ra vμ ta co thÓ bá chi tiÕt vμo bÓ hoÆc lÊy ra mét c ̧ch tho¶I m ̧i. Khi nhÊc ch©n khái bμn ®1p, n3⁄4p bÓ tù ®éng ®ãng l1i do trong luîng b¶n th©n. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 13 1.4. S¬ ®å tãm t3⁄4t qu ̧ tr×nh söa ch÷a m ̧y http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 14 http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 15 ChU¬ng II : B¶o tr× s÷a ch÷a c ̧c mèi ghÐp cè ®Þnh 2.1. Mèi ghÐp ren 2.1.1. C«ng dông, ph©n lo1i ➢ C«ng dông: - Ren tam gi ̧c lμ lo1i ren th«ng dông nhÊt, cã ®é kÝn khÝt cao, thuêng ®uîc sö dông trong c ̧c kÕt cÊu ren vÝt, trong bu l«ng, acu, c ̧c èng thñy lùc, nót ren ë c ̧c van truît. - Ren vu«ng vμ ren thang thuêng ®uîc dïng trong c ̧c c¬ cÊu truyÒn ®éng nhu c ̧c vÝt me hμnh tinh, vÝt bμn dao cña m ̧y c«ng cô, vÝt n©ng cña m ̧y, vÝt me c ̧i cña m ̧y tiÖn ren, vÝt me t¶i, may Ðp, vÝt me trong at« nguéi... - Ren r ̈ng cua thuêng dïng trong c ̧c c¬ cÊu chÞu lùc lín theo mét huíng nhu m ̧y nÐn d1ng c¬ khÝ hay thñy lùc, c ̧c lo1i kÝch ... - Ren cung trßn thuêng ®uîc dïng trong c ̧c mãc nèi toa tμu, nèi c ̧c ®uêng èng nuíc lín... ➢ Ph©n lo1i: - C ̈n cø theo h×nh d1ng pr«fin th× ren ®uîc chia lμm nhiÒu lo1i: ren tam gi ̧c, ren vu«ng, ren thang, ren r ̈ng cua, ren cung trßn, ren b ̧n nguyÖt, ren ®Þnh vÞ, ren gãc vu«ng...., ®uîc thÓ hiÖn ë (h×nh 2.1). - C ̈n cø theo vÞ trÝ th× ren ®uîc chia lμm hai lo1i: ren ngoμi vμ ren trong. - C ̈n cø theo huíng xo3⁄4n th× ren ®uîc chia lμm hai lo1i: ren ph¶i vμ ren tr ̧i, nhu (h×nh 2.2) thÓ hiÖn. §Æt ®øng bul«ng, ren tõ tr ̧i qua ph¶i lan cao dÇn, lμ ph¶i (®ai èc vÆn vμo theo chiÒu kim ®ång hå), ren tõ ph¶i qua tr ̧i cao dÇn, tøc lμ ren tr ̧i (®ai èc vÆn vμo nguîc chiÒu kim ®ång hå). - C ̈n cø theo sè ®Çu mèi th× ren ®uîc chia lμm hai lo1i: ren mét ®Çu mèi vμ ren nhiÒu ®Çu mèi. Ngoμi ren thuêng dïng ra nguêi ta cßn ph©n lo1i theo bÒ mÆt vμ theo c«ng dông: http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 16 - C ̈n cø theo h×nh d1ng bÒ mÆt th× ren ®uîc chia lμm hai lo1i: ren trô vμ ren c«n. - C ̈n cø theo c«ng dông th× ren ®uîc chia lμm ba lo1i: ren l3⁄4p siÕt, ren truyÒn ®éng vμ ren chuyan dïng. - C ̈n cø theo tiau chuÈn th× ren ®uîc chia lμm hai lo1i: ren tiau chuÈn vμ ren kh«ng tiau chuÈn. - Theo hÖ thèng ren th× ren ®uîc chia lμm ba lo1i: ren hÖ mÐt, ren hÖ anh vμ ren èng (trô), ®uîc thÓ hiÖn ë (h×nh 2.3). H×nh 2.1: Ren: a) Ren c«n; b) Ren trô; c) Ren hÖ mÐt; d) Ren hÖ Anh; e) Ren èng (hÖ anh) http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 17 H×nh 2.2: Phu¬ng ph ̧p ph©n biÖt ren tr ̧i, ren ph¶i. H×nh 2.3: ThÓ hiÖn ren theo hÖ Anh vμ hÖ mÐt. 2.1.2. C ̧c d1ng háng thuêng gÆp cña mèi ghÐp C ̧c d1ng hu háng thuêng gÆp nhÊt cña mèi ghÐp ren lμ: - Mßn profin ren theo ®uêng kÝnh trung b×nh - Gi¶m diÖn tÝch bÒ mÆt lμm viÖc cña ren (v× mßn). - Th©n bul«ng bÞ gi·n v× biÕn d1ng dÎo. - Th©n bul«ng hoÆc vÝt cÊy bÞ uèn hoÆc bÞ ®øt. - C ̧c vßng ren bÞ c3⁄4t ®øt do lùc kÐo hoÆc nÐn däc trôc t ̈ng ®ét ngét. 2.1.3. C ̧c biÖn ph ̧p s÷a ch÷a c ̧c lo1i hu háng tran http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 18 ➢ Ren bÞ mßn ®øt hoÆc mÎ tran bu l«ng hoÆc trôc cã ren. - TiÖn hÕt ren cò råi c3⁄4t ren míi cã kÝch thuíc nhá h¬n, lóc nμy ph¶i thay thÕ ®ai èc míi. NÕu ren cò ®· ®uîc t«i cøng th× truíc khi tiÖn cÇn ñ. - NÕu kh«ng cho phÐp gi¶m kÝch thuíc ren th× phôc håi b»ng c ̧ch hμn ®3⁄4p hoÆc m1 kim lo1i hoÆc gia c«ng c¬. ➢ Ren bÞ mßn ®øt, vì hay mÎ, ë trong lç(trong th©n chi tiÕt m ̧y). - Söa tíikÝch thuíc söa ch÷a b»ng c ̧ch tiÖn, khoan hoÆc khoÐt hÕt ren cò råi lμm l1i ren míi cã kÝch thuíc lín h¬n lóc nμy ph¶i thay bu l«ng hoÆc vÝt cÊy. - §Ó söa ch÷a t1m mèi ghÐp ren trong truêng hîp phøc t1p ta cã thÓ lμm bu l«ng hoÆc vÝt cÊy h¬i nhØnh h¬n lç cò ®Ó l3⁄4p víi lç ren mßn. Khi cã dÞp thuËn lîi ph¶i söa ch÷a chÝnh thøc ngay. - Trong tuêng hîp lç ren ®uîc söa ch÷a b»ng chi tiÕt bæ sung: muèn vËy ta khoÐt hoÆc khoan lç ren cã háng réng tham 5-6 mm n÷a råi míi tiÖn ren ë b1c víi kÝch thuíc ren ban ®Çu. ➢ Th©n bu l«ng bÞ cong. N3⁄4n b»ng bμn Ðp kiÓu vÝt me hoÆc at« ®Ó tr ̧nh hu h1i ren. Khi n3⁄4n ph¶i dïng ®Öm mÒm ®Ó kÑp chÆt chi tiÕt. C ̧c vÝt cÊy bÞ cong hoÆc ren háng ®Òu ®uîc thay míi mμ kh«ng söa ch÷a. ➢ BÞ c ̧c chÊt bÈn cóa chÆt vμo r·nh then. Dïng bμn ren, tar« hoÆc chi tiÕt l3⁄4p ren víi nã ®Ó c1y chÊt bÈn ë ren vμ " n3⁄4n l1i ren" ➢ §Çu bu l«ng ®ai èc bÞ vì, mÐo " chên" (kh«ng cã h×nh d ̧ng s ̧u c1nh) c ̧c chi tiÕt kh ̧c bÞ søt mÎ. Dòa hμn ®3⁄4p, råi gia c«ng c¬ hoÆc chØ gia c«ng c¬ råi dïng ch×a vÆn cã ngμm hÑp h¬n vμ vÆn. ➢ C ̧c chi tiÕt ren bÞ nøt. Hμn ®3⁄4p hoÆc thay míi ➢ Ren mÐo v× xiÕt ®ai èc qu¶ t¶i. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 19 Tuú theo ®é hu háng mμ ̧p dông mét trong c ̧c biÖn ph ̧p söa ch÷a ®· nau hoÆc thay míi. ➢ "ChÕt" ren (tøc ren bÞ chÆt cøng kh«ng vÆn ra ®uîc) Ng©m trong x ̈ng hoÆc dÇu ho¶ tõ vμi giê ®Õn vμi ngμy råi dïng ch×a vÆn nèi víi c ̧nh tay ®ßn mμ vÆn ra. VÆn ®uîc råi th× tuú theo h×nh d1ng ren mμ söa ch÷a. 2.2. Mèi ghÐp cham 2.2.1. C«ng dông, ph©n lo1i ➢ C«ng dông: C ̧c lo1i cham dïng ®Ó ghÐp chÆt dïng trong mèi ghÐp cè ®Þnh vμ cham dïng ®Ó ®iÒu chØnh khe hë trong mèi ghÐp ®éng, vÝ dô nhu cham ë r·nh truît bμn dao m ̧y TiÖn. ➢ Ph©n lo1i : - Cham ghÐp chÆt - Cham ®iÒu chØnh cã khe hë. 2.2.2. C ̧c d1ng háng thuêng gÆp cña mèi ghÐp Nh÷ng d1ng háng thuêng gÆp cña mèi ghÐp cham lμ : - Cham bÞ biÕn d1ng vμ níi láng. - Cham vμ r·nh cham bÞ mßn hoÆc søt mÎ. - C ̧c chi tiÕt cña mèi ghÐp bÞ nøt. 2.2.3. C ̧c biÖn ph ̧p s÷a ch÷a c ̧c lo1i hu háng tran - C ̧c cham háng ®Òu thay thÕ chø kh«ng söa ch÷a. - NÕu cham bÞ biÕn d1ng Ýt vμ níi láng, cã thÓ dïng t1m b»ng c ̧ch ®ãng cham chÆt l1i, nhung c ̧ch nμy chØ lμ t1m thêi khi chua cã cham thay ®æi. V× hiÖn tuîng nμy chøng tá cham kh«ng ®ñ ®é cøng cÇn thiÕt nÕu dïng l1i ch3⁄4c ch3⁄4n sÏ l1i bÞ biÕn d1ng vμ níi láng ra. - C ̧c r·nh cham bÞ mßn hoÆc søt mÎ ®uîc ra c«ng réng ra hoÆc l3⁄4p cham míi hoÆc hμn liÒn råi gia c«ng r·nh míi cã kÝch thuíc ban ®Çu. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 20 - C ̧c chi tiÕt cña mèi ghÐp bÞ nøt tuú t×nh tr1ng sÏ hμn phôc håi hoÆc thay míi. 2.3. Mèi ghÐp then 2.3.1. C«ng dông, ph©n lo1i ➢ C«ng dông: thuêng dïng ®Ó l3⁄4p c ̧c chi tiÕt m ̧y truyÒn m« men xo3⁄4n nhu: b ̧nh r ̈ng, b ̧nh ®ai, ®Üa xÝch... víi trôc. Nã ®uîc dïng réng r·i v× cÊu t1o ®¬n gi¶n, ch3⁄4c ch3⁄4n, dÔ th ̧o l3⁄4p, gi ̧ thμnh h1... ➢ Ph©n lo1i: Chia ra lμm hai lo1i - Then l3⁄4p láng: Then b»ng, then b ̧n nguyÖt, then dÉn huíng. - Then ghÐp c ̈ng: then v ̧t, then tiÕp tuyÕn,... 2.3.2. C ̧c d1ng háng thuêng gÆp cña mèi ghÐp Mèi ghÐp then b»ng truyÒn m« men xo3⁄4n chñ yaó nhê 2 mÆt ban cña then, trong qu ̧ tr×nh lμm viÖc mèi ghÐp then b»ng thuêng ph¶i chÞu t¶i träng ®ét ngét (khi b3⁄4t ®Çu truyÒn chuyÓn ®éng). Do ®ã, mèi ghÐp thuêng cã d1ng háng nhu: - R·nh then tran may¬ vμ tran trôc bÞ nong réng, biÓu hiÖn lμm mèi ghÐp then lμm viÖc cã ®é r¬. - Khi chÞu t¶i träng ®ét ngét hoÆc khi bÞ qu ̧ t¶i mèi ghÐp then cã thÓ bÞ c3⁄4t ®øt (biÕt con then). HËu qu¶ lμ mèi ghÐp kh«ng truyÒn ®uîc chuyÓn ®éng. 2.3.3. C ̧c biÖn ph ̧p s÷a ch÷a c ̧c lo1i hu háng tran - Truêng hîp r·nh then tran may ¬ hoÆc tran trôc bÞ nong réng: Söa l1i r·nh then tran trôc tíi kÝch thu¬c s÷a ch÷a sau ®ã lμm l1i con then míi. Chó ý: khi lμm l1i con then míi cÇn chän ®óng vËt liauô tu¬ng thÝch ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o ®uîc c ̧c yau cÇu cña mèi ghÐp. Trong tuêng hîp r·nh then tran trôc hoÆc tran may¬ bÞ nong qu ̧ réng th× chóng ta cã thÓ gia c«ng l1i r·nh then míi, khi gia c«ng cÇn chó ý quay trôc (may ¬) ®i mét gãc 900, 1350 hoÆc 1800 vμ gia c«ng r·nh then míi t1i vÞ trÝ ®ã. - Truêng hîp con then bÞ c3⁄4t ®øt: http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 21 Trong truêng hîp nμy chóng ta xö lý rÊt ®¬n gi¶n theo c ̧ch sau: lÊy phÇn then bÞ c3⁄4t ®øt tran trôc vμ may ¬ ra sau ®ã gia c«ng l1i con then míi. Chó ý: Khi lμm l1i con then míi cÇn chän ®óng vËt liÖu tu¬ng thÝch ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o ®uîc ®óng yau cÇu cña mèi ghÐp. 2.4. Mèi ghÐp then hoa 2.4.1. C«ng dông, ph©n lo1i ➢ C«ng dông: thuêng dïng ®Ó l3⁄4p c ̧c chi tiÕt m ̧y truyÒn m« men xo3⁄4n, ®¶m b¶o mèi ghÐp ®uîc ®ång t©m h¬n vμ dÔ di truît c ̧c chi tiÕt kh ̧c tran trôc. ➢Ph©n lo1i: - Theo ®iÒu kiÖn lμm viÖc cña mèi ghÐp then hoa cã thÓ chia ra lμm 2 lo1i : + GhÐp cè ®Þnh: Trong ®ã moay¬ ®uîc cè ®Þnh tran trôc. + GhÐp di ®éng: Moay¬ cã thÓ truît däc trôc. - Theo d1ng r ̈ng th× cã 3 lo1i : + Then hoa r ̈ng ch÷ nhËt: Lo1i nμy dïng kh ̧ phæ biÕn trong ngμnh c¬ khÝ chÕ t1o m ̧y. + Then hoa r ̈ng tam gi ̧c: Dïng truyÒn m«men kh«ng lín, thuêng ̧p dông cho mèi ghÐp cè ®Þnh. + Then hoa r ̈ng th©n khai: Lo1i nμy truyÒn m«men xo3⁄4n lín, gi¶m ®uîc øng suÊt tËp ë ch©n then do cã biÕn d1ng th©n khai. - Theo c ̧ch ®Þnh t©m khi ghÐp chia ra: + §Þnh t©m theo ®uêng kÝnh ngoμi: Dïng khi moay¬ kh«ng nhiÖt luyÖn vμ ®¶m b¶o ®é ®ång t©m cao. + §Þnh t©m theo ®uêng kÝnh trong: Dïng mèi ghÐp cÇn cã ®é ®ång t©m cao. + §Þnh t©m theo c1nh ban: Kh«ng ®¶m b¶o ®é ®ång t©m nhung lùc ph©n bè ®Òu tran r ̈ng, nan dïng trong truêng hîp truyÒn m«men xo3⁄4n lín. 2.4.2. C ̧c d1ng háng thuêng gÆp cña mèi ghÐp Nh÷ng hu háng cña mèi ghÐp then hoa thuêng gÆp lμ: - Mßn then trong trôc vμ r·nh then trong lç. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 22 - DËp, vì, søt mÎ then hoa. - S©y s ̧t hoÆc trãc bÒ mÆt lμm viÖc cña then hoa do t ̧c dông cña t¶i träng ®éng 2.4.3. C ̧c biÖn ph ̧p s÷a ch÷a c ̧c lo1i hu háng tran - NÕu then hoa vμ r·nh then mßn Ýt mμ mèi ghÐp ®Þnh t©m theo ®uêng kÝnh trong cña trôc th× c ̧ch s÷a ch÷a tèt nhÊt lμ söa lç then hoa tíi kÝch thuíc söa ch÷a vμ t ̈ng kÝch thuíc then hoa tran trôc b»ng c ̧ch sÊn tõng then mét theo chiÒu däc then. - NÕu then hoa vμ r·nh then mßn Ýt mμ mèi ghÐp ®Þnh t©m theo ®uêng kÝnh ngoμi cña trôc th× söa ch÷a nhu sau : Söa ch÷a then hoa tíi kÝch thuíc söa ch÷a Vμ n©ng ®uêng kÝnh ®uêng kÝnh ngoμi ®Ó c ̧c r·nh then hÑp l1i phï hîp víi kÝch thuíc s÷a ch÷a cña chiÒu réng then hoa tran trôc. - NÕu then hoa vμ r·nh then hoa mßn nhiÒu nhung chua qu ̧ 20-25 % chiÒu réng then thi gia c«ng lç then hoa ®Õn kÝch thuíc söa ch÷a, hμn ®3⁄4p trôc then hoa råi gia c«ng theo kÝch thuíc lç then hoa. - NÕu then hoa vμ r·nh then hoa mßn nhiÒu qu ̧ 20-25 % chiÒu réng then th× ta hμn ®3⁄4p toμn bé r·nh then råi gia c«ng r·nh then míi. + Luu ý : Nh÷ng chi tiÕt phøc t1p gia c«ng khã kh ̈n vμ ®3⁄4t tiÒn, nÕu cßn kh¶ n ̈ng lμm viÖc, chØ cã mét phÇn then hoa bÞ háng mμ viÖc hμn ®3⁄4p ¶nh huëng ®Õn ®é chÝnh x ̧c cña chi tiÕt v× vËy ta ph¶i thay phÇn trôc cã then hoa. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 23 ChU¬ng III: B¶o tr× söa ch÷a trôc t©m vÀ trôc truyÒn Trong söa ch÷a c ̧c trôc t©m vμ trôc truyÒn chóng ta ph©n trôc lμm ba lo1i: trôc tr¬n, trôc bËc vμ trôc then hoa. Khi n3⁄4n c ̧c trôc cong, ta cßn ph©n thμnh trôc cøng vμ trôc mÒm. Trôc mÒm lμ trôc cã chiÒu dμi gÊp 5 lÇn ®uêng kÝnh trë lan. Tuy vËy ®èi víi tõng trôc cô thÓ trong söa ch÷a còng cã thÓ ph©n lo1i kh ̧c víi chÕ t1o trôc míi. KÕt cÊu cña trôc t©m, trôc truyÒn c¬ b¶n gièng nhau vμ ®Òu dïng ®Ó ®ì c ̧c chi tiÕt quay. Chóng chØ kh ̧c nhau ë chç: Trôc truyÒn ngoμi chÞu m«men xo3⁄4n vμ thuêng quay cïng víi c ̧c chi tiÕt l3⁄4p tran nã, cßn trôc t©m thuêng ®øng yan vμ chØ chÞu m«men uèn th«i. Nh÷ng hu háng thuêng gÆp cña hai lo1i trôc nμy lμ: - Mßn ngçng trôcvμ mÊt ®é nh1⁄2n bÒ mÆt cÇn thiÕt. - BÞ xo3⁄4n lμm mÊt ®é chÝnh x ̧c vÞ trÝ tu¬ng quan gi÷a c ̧c bé phËn cña trôc (vÞ trÝ gi÷a c ̧c r·nh then víi nhau ...). - BÞ uèn. - BÞ nøt hoÆc gÉy. 3.1. Trôc bÞ mßn ngâng vμ mÊt ®é nh1⁄2n cÇn thiÕt 3.1.1. Söa ch÷a ngâng trôc tíi kÝch thuíc söa ch÷a nhá h¬n kÝch thuíc ban ®Çu Phu¬ng ph ̧p nμy thuêng ̧p dông cho c ̧c ngâng trôc lμm viÖc trong æ truît babit hoÆc nh÷ng æ truît sÏ ®uîc tr ̧ng l1i hoÆc thay míi khi söa ch÷a ®ång thêi víi trôc. - NÕu ngâng trôc mßn chua tíi 0,2- 0,3 mm chØ viÖc mμi ®1t ®é c«n, ®é « van vμ ®é nh1⁄2n bÒ mÆt cÇn thiÕt. - NÕu ®é mßn lín h¬n th× ®em tiÖn. Sau ®ã mμi l1i cho phÐp gi¶m ®uêng kÝnh trôc kh«ng qu ̧ 5%. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 24 3.1.2. Phôc håi ngâng trôc tíi kÝch thuíc ban ®Çu Phu¬ng ph ̧p nμy ̧p dông cho ngâng trôc l3⁄4p víi æ l ̈n. - NÕu ngâng trôc mßn Ýt ta m1 Cr«m (chiÒu dμy líp m1 Cr«m chØ tíi vμi tr ̈m μm) råi mμi. - NÕu mßn nhiÒu th× m1 thÐp, phun thÐp, hμn ®iÖn hå quang rung sau ®ã tiÖn råi mμi (chó ý ph¶i ñ truíc khi mμi). 3.1.3. Söa ch÷a b»ng b1c Ðp trung gian Truêng hîp ngâng trôc bÞ mßn nhiÒu cßn cã thÓ dïng b1c söa ch÷a Ðp vμo trôc cò (l3⁄4p chÆ) råi gia c«ng b1c nμy ®1t kÝch thuíc vμ ®é nh1⁄2n bÒ mÆt cÇn thiÕt. H×nh 3.1: Phôc håi trôc mßn b»ng c ̧ch Ðp b1c trung gian 3.2. Trôc bÞ biÕn d1ng xo3⁄4n - ChØ trôc truyÒn míi cã d1ng sai háng nμy. Truíc tian ph¶i kiÓm tra, x ̧c ®Þnh chÝnh x ̧c ®é sai lÖch vÒ xo3⁄4n cña trôc råi ®ua lan ®å g ̧ chuyan dïng vμ xo3⁄4n trôc theo chiÒu nguîc l1i. - Khi thao t ̧c ph¶i tiÕn hμnh tõ tõ ®Ó lùc xo3⁄4n truyÒn ®Õn toμn bé trôc, tr ̧nh kh«ng ph ̧ huû c ̧c cø tú dïng ®Ó xo3⁄4n trôc (thuêng lμ r·nh then). - Sau khi n3⁄4n ph¶i nung nãng trôc tíi nhiÖt ®é ram thÊp, gi÷ ë nhiÖt ®é nμy 3÷ 4 giê råi lμm nguéi chËm (vÝ dô nguéi trong kh«ng khÝ tÜnh). Sau khi nhiÖt luyÖn, nÕu trôc vÉn kh«ng bÞ xo3⁄4n trë l1i th× kÕt qu¶ nμy sÏ ®uîc duy tr× l©u dμi. Trôc B1c http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 25 3.3. Trôc bÞ cong Söa ch÷a b»ng c ̧ch n3⁄4n hoÆc nung nãng côc bé: ➢ N3⁄4n trôc (phu¬ng ph ̧p c¬ khÝ): cã thÓ n3⁄4n ë tr1ng th ̧i nguéi hoÆc nãng. §èi víi trôc mÒm hoÆc trôc cã ®uêng kÝnh nhá h¬n 50mm ®Òu ®uîc n3⁄4n nguéi. ChØ cã nh÷ng trôc cã ®uêng kÝnh lín h¬n 50mm vμ bÞ cong nhiÒu míi n3⁄4n nãng; khi n3⁄4n nãng cÇn ph¶i nung trôc ®Õn nghiÖt ®é rÌn (150÷450 0C). Cã thÓ n3⁄4n tran c ̧c m ̧y Ðp vÝt hoÆc m ̧y Ðp thuû lùc. ➢ Phu¬ng ph ̧p nung nãng côc bé: ̧p dông cho trôc cã ®uêng kÝnh lín h¬n 50mm. M ̧y Ðp H×nh 3.2: N3⁄4n trôc H×nh 3.3: Nung nãng côc bé 3.4. Trôc bÞ nøt hoÆc gÉy Nh÷ng trôc kh«ng quan träng nÕu bÞ nøt vì nhá th× hμn v ̧, nÕu nøt vì lín hoÆc gÉy cã thÓ hμn nèi hai phÇn trôc víi nhau. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 26 3.4.1. Hμn Tran trôc ë chç nøt hoÆc g·y t1o 2 mÆt c«n ®èi ®Ønh nhau, gãc ë ®Ønh 900 , khoan lç Φ5 ÷ Φ10 l3⁄4p chèt ghÐp s¬ bé kiÓm tra ®é ®ång t©m. Sau ®ã hμn tõ tõ võa hμn võa xoay trôc, sau khi hμn thuêng hoa chç hμn ë nhiÖt ®é 8500C. 3.4.2. Nèi trôc Nh÷ng trôc bÞ nøt, g·y kÌm theo søt mÏ nÕu nèi nhu h×nh 3.4 sÏ bÞ hôt chiÒu dμi th× cã thÓ nèi nhu h×nh 3.5, tøc lμ tham mét ®o1n phô tham ®Ó b¶o chiÒu dμi ban ®Çu cña trôc söa ch÷a. Sau khi hμn nÕu trôc bÞ cong th× ph¶i n3⁄4n söa, ®ång thêi ph¶i ñ ®Ó khö øng suÊt du råi gia c«ng ®Ó ®1t ®é chÝnh x ̧c vμ ®é nh1⁄2n bÒ mÆt cÇn thiÕt. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu H×nh 3.4: Phôc håi trôc gÉy hoÆc nøt nghiam träng H×nh 3.5: Phôc håi trôc gÉy cã ®o1n nèi tham 27 ChU¬ng IV: b¶o tr× söa ch÷a trôc chÝnh 4.1. KÕt cÊu cña trôc chÝnh vμ c ̧c d1ng háng thưêng gÆp 4.1.1. KÕt cÊu cña trôc chÝnh Trôc chÝnh lμ mét trong nh÷ng chi tiÕt quan träng nhÊt cña c ̧c m ̧y c3⁄4t kim lo1i. ë m ̧y tiÖn, trôc chÝnh l3⁄4p trùc tiÕp víi c ̧c chi tiÕt gia c«ng. ë m ̧y phay, khoan, doa, mμi, ® ̧nh bãng... trôc chÝnh mang cô c3⁄4t vμ quay cïng víi chóng. V× vËy ®é chÝnh x ̧c, ®é cøng v÷ng vμ ®é æn ®Þnh chuyÓn ®éng cña trôc chÝnh cã ¶nh huëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt luîng s¶n phÈm gia c«ng tran m ̧y. Trong ®a sè c ̧c m ̧y c3⁄4t kim lo1i, trôc chÝnh lμ chi tiÕt gia c«ng rÊt phøc t1p vμ ®3⁄4t tiÒn. V× vËy khi söa ch÷a m ̧y nguêi ta hÕt søc tr ̧nh thay trôc chÝnh mμ t×m c ̧ch phôc håi nã. §Ó söa ch÷a tèt, cÇn n3⁄4m v÷ng nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña cÊu t1o trôc chÝnh. H×nh 4.1 nau cÊu t1o trôc chÝnh cña c ̧ lo1i m ̧y tiÖn th«ng dông chÝnh x ̧c thuêng. Ngâng sau vμ ngong truíc ®Ó l3⁄4p æ trôc H×nh 4.1: Trôc chÝnh cña c ̧c lo1i m ̧y tiÖn chÝnh x ̧c thuêng 1.Ngâng sau. 2. Th©n trôc; 3. NGâng truíc; 4. MÆt ®Þnh vÞ ®Ó l3⁄4p m©m cÆp; 5. Lç c«n; 6. Ren ®Ó kÑp m©m cÆp 4.1.2. C ̧c d1ng háng hãc thuêng gÆp Nh÷ng bé phËn cã thÓ hu háng cña c ̧c lo1i trôc chÝnh lμ: - Ngâng trôc l3⁄4p æ - Lç c«n http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 28 - Ren vμ then hoa - Ngâng c«n - Lç ®ãng cham 4.2. Söa ngâng l3⁄4p æ trôc 4.2.1. C ̧c d1ng háng hãc cña ngâng trôc Thuêng ngâng trôc hu háng v× mßn. 4.2.2. Phu¬ng ph ̧p kh3⁄4c phôc - NÕu mßn Ýt < 0,02mm cã thÓ mμi tran m ̧y tiÖn b»ng kÑp gç víi bét mμi nh·o. - NÕu mßn qu ̧ 0,02mm th× mμivíi kÝch thuíc sña ch÷a sau khi mμi ph¶i kiÓm tra ®é cøng xem cßn cã líp thÊm than hoÆc t«i cøng. Kh«ng nÕu mμimÊt líp cøng ph¶i nhiÖt luyÖn hoÆc hãa nhiÖt luyÖn l1i. Khi gia c«ng ngâng trôc ®1t tíi kÝch thuíc s÷a ch÷a ph¶i thay bËc lãt æ trôc. - NÕu ngâng trôc mßn tíi 0,1 mm th× m1 cr«m phun kim lo1i hoÆc hμn hå quang. Ph¶i ®3⁄4p ®ñ c¶ luîng du gia c«ng v× sau khi tiÖn vμ mμi ph¶i ®1t ®uîc cña chi tiÕt. - NÕu ngâng trôc mßn nhiÒu th× cã thÓ tiÖn nhá ®i råi Ðp b1c söa ch÷a gièng nhu mét biÖn ph ̧p phôc håi trôc t©m, trôc truyÒn. Nguyan c«ng cuèi cïng trong söa ch÷a ngâng trôc l3⁄4p víi æ lμ ® ̧nh bãng nhu sau: L3⁄4p trôc lan c ̧c mòi t©m, tèc ®é, quay cña trôc kho¶ng 50-70m/phót, ® ̧ ® ̧nh bãng lμ mét miÕng gang peclit h1t nhá cã b«i bét mμi nh·o ®Ó ® ̧nh bãng ngâng trôc. Khi thao t ̧c tay cÇm miÕng gang ̧p nhÑ mÆt cã bét mμi vμo ngâng trôc vμ ®ua ®i ®ua l1i theo chiÒu dμi ngâng trôc kho¶ng 3-5 phót. Trong qu ̧ tr×nh ® ̧nh bãng ngâng trôc thØnh tho¶ng l1i röa bét mμi dÝnh vμo ngâng trôc vμ miÕng gang b»ng x ̈ng, b«i líp bét mμi míi vμo miÕng gang vμ tiÕp tôc c«ng viÖc. §Õn khi bÒ mÆt ngâng trôc bãng nhu gu¬ng th× ®uîc. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 29 4.3. Söa ch÷a lç c«n 4.3.1. C ̧c d1ng háng hãc cña lç c«n Lç c«n cña trôc chÝnh c ̧c m ̧y c3⁄4t kim lo1i thuêng bÞ háng v× mßn. KiÓm tra ®é mßn b»ng c ̧c vÕt s¬n tiÕp xóc gi÷a lç víi calip c«n. 4.3.2. Phu¬ng ph ̧p kh3⁄4c phôc NÕu lç mßn Ýt cã thÓ ®ua lan m ̧y mμi trßn trong ®Ó söa ch÷a, khi ®ã ®Æt ngâng truíc cña trôc chÝnh cã lç c«n cÇn mμi lan gi ̧ ®ì chuyan dïng (luynet), ®Çu sau trong m©m cÆp m ̧y mμi. Sai sè g ̧ ®Æt cho phÐp lμ 0,005 mm. Khi mμi chó ý ®¶m b¶o ®é c«n ban ®Çu. NÕu ®é c«n cÇn mμi lμ cña trôc chÝnh m ̧y tiÖn cã thÓ ®Ó nguyan trôc tran m ̧y ë d1ng l3⁄4p, dïng ®å g ̧ mμi kÑp tran bμn giao ®Ó mμi lç c«n. NÕu lç c«n trôc chÝnh mßn nhiÒu th× cã thÓ phôc håi b»ng c ̧ch Ðp b1c söa ch÷a nhu sau: H×nh 4.2: phôc håi lç c«n cña trôc chÝnh b»ng b1c bæ TiÖn s1⁄2n mét b1c c«n b»ng thÐp cacbon thÊp ( chi tiÕt 2 trong h×nh 4.2) dμy 4-5mm, cã kÝch thuíc phï hîp ®Ó Ðp vμo lç c«n trôc chÝnh sau nμy. §Ó ®¶m b¶o ®ång t©m gi÷a ®uêng t©m lç c«n sau khi söa ch÷a víi ®uêng t©m trôc chÝnh, cÇn ®Ó nguyan trôc chÝnh l3⁄4p tran m ̧y (nÕu lμ söa ch÷a trôc c«n tran trôc chÝnh m ̧y tiÖn) mμ tiÖn lç c«n theo ®uêng kÝnh ngoμi cña b1c 2 sao chochiÒu dμi cña b1c khi l3⁄4p khÝt vμo lç c«n ®· tiÖn cña trôc chÝnh, lóc chua http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 30 Ðp chÆt th× ®Çu b1c thß ra ngoμi mÆt ®Çu trôc chÝnh 5mm. ThÊm than lç b1c s©u 0,5-8mm, t«i ®Õn HRC58-60, tÈy s1ch gØ s3⁄4t vμ c ̧c chÊt bÈn b ̧m ë b1c b«i mì mÆt ngoμi b1c vμ ®Æt nã vμo lç c«n trôc chÝnh. Dïng mét ®å v ̧ kiÓu trôc hót ®Ó Ðp chÆt b1c vμo lç c«n trôc chÝnh. Sau khi Ðp, mμi lç b1c ®Ó ®1t ®é nh1⁄2n vμ ®é chÝnh x ̧c yau cÇu. 4.4. Söa ch÷a ren vμ lç then 4.4.1. C ̧c d1ng háng hãc cña ren vμ lç then D1ng háng c¬ b¶n cña ren vμ lç then lμ ren bÞ mßn, lç then bÞ hoÆc søt mÎ. 4.4.2. Phu¬ng ph ̧p kh3⁄4c phôc ➢ §èi víi ren cña trôc chÝnh bÞ mßn ®uîc söa ch÷a b»ng m1 ®iÖn, hμn l3⁄4p hoÆc hμn hå quang rung råi gia c«ng c¬ ®1t kÝch thuíc ban ®Çu. NÕu c3⁄4t ren míi víi kÝch thuíc nhá ®i th× ph¶i thay ®Üa b3⁄4t m©m cÆp vÆn vμo ren nμy, c ̧ch nμy rÊt Ýt dïng v× kÝch thuíc phÇn trë nan kh«ng tiau chuÈn. ➢ §èi víi r·nh then: - NÕu mßn Ýt hoÆc søt mÎ th× hμn ®3⁄4p nh÷ng chç søt mÎ råi gia c«ng ®1t kÝch thuíc ban ®Çu. Nh÷ng r·nh then bÞ háng nÆng th× kh«ng söa ch÷a mμ hμn ®3⁄4p råi lμm r·nh then míi ë vÞ trÝ kh ̧c c ̧ch r·nh cò 900, 1350, 1800 theo chu vi nÕu kÕt cÊu cho phÐp. - NÕu hμn ®3⁄4p mμ sî vanh th× cã thÓ Ðp mét ®Öm thÐp vμo r·nh cò råi hμn liÒn hoÆc b3⁄4t chÆt b ̈ng vÝt. ➢ §èi víi then hoa: - NÕu mèi ghÐp then vμ then hoa mßn hÕt mμ mèi ghÐp ®Þnh t©m theo ®uêng ban trong cña trôc th× c ̧ch söa ch÷a tèt nhÊt lμ: söa lç then hoa tíi kÝch thuíc söa ch÷a vμ t ̈ng kÝch thuíc then hoa tran trôc theo kÝch thuíc cña r·nh then lç sau khi söa ch÷a nÕu then vμ r·nh then ®· t«i cøng th× ph¶i ñ truíc khi söa ch÷a. - Lμm t ̈ng kÝch thuíc then hoa tran trôc b»ng c ̧ch xÊn tõng then mét theo chiÒu däc däc then, xÊn then hoa lμ dïng mét ®Üa b»ng thÐp lμm h»n http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 31 thμnh vÕt tran bÒ mÆt däc theo then hoa (bÒ mÆt then hoa theo ®uêng kÝnh ngoμi). Sau khi xÊn kim lo1i cña then ®uîc dån sang hai ban lμm t ̈ng chiÒu réng vμ ®uêng kÝnh trong cña then. Ta xÊn tõng then tíi khi chiÒu réng cña then tíi khi chiÒu réng cña then t ̈ng tíi kÝch thuíc vuît qu ̧ chiÒu réng cña r·nh ë lç. Sau khi söa ch÷a mét luîng du ®ñ ®Ó gia c«ng (0.1÷ 0,2) mm th× sang then kh ̧c, cø tiÕp tôc nhu thÕ ®Õn hÕt. Sau ®ã gia c«ng l1i vμ nhiÖt luyÖn ®Ó ®1t ®é cøng ban ®Çu. - NÕu r·nh then vμ then hoa mßn Ýt ®èi víi mèi ghÐp ®Þnh t©n theo ®uêng kÝnh ngoμi cña trôc th× söa ch÷a nhu sau: Söa ch÷a trôc then hoa tíi kÝch thuíc söa ch÷a vμ n©ng ®uêng kÝnh ngoμi cña lç then hoa ®Ó c ̧c r·nh then hÑp l1i phï hîp víi kÝch thuíc söa ch÷a cña chiÒu réng then tran trôc. Sau ®ã söa l1i chiÒu réng r·nh vμ ®uêng kÝnh ngoμi cña lç then hoa (may ¬). - NÕu r·nh then vμ then hoa mßn nhiÒu th× hμn l3⁄4p råi gia c«ng c¬ theo kÝch thuíc söa ch÷a (ban ®Çu). Chó ý: Nh÷ng mèi ghÐp ren vμ then tran trôc chÝnh rÊt chÝnh x ̧c vμ trôc chÝnh lμ chi tiÕt quan träng kh«ng nan v× söa ch÷a ren, then hoa vμ r·nh then mμ lμm ¶nh huëng tíi ®é chÝnh x ̧c cña toμn trôc. 4.5. Söa ch÷a lç ®ãng cham 4.5.1. C ̧c d1ng háng hãc cña lç ®ãng cham Lç ®ãng cham ®Ó th ̧o dông cô c3⁄4t (mòi khoan) ë trôc chÝnh m ̧y khoan còng hay háng bÞ mßn. 4.5.2. Phu¬ng ph ̧p kh3⁄4c phôc C«ng nghÖ söa ch÷a nhu sau H×nh 4.3: Söa ch÷a lç ®ãng cham http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 32 Gia c«ng réng lç ®ã thμnh h×nh ch÷ nhËt tran m ̧y xäc ®Ó chuÈn bÞ Ðp b1c bæ sung vμo. Theo kÝch lç võa gia c«ng vμ ®uêng kÝnh trôc chÝnh, chÕ t1o mét b1c ®Ó ®Õn luîng du mμi vμ ®é d«i l3⁄4p ghÐp, v ̧t bèn gãc b1c ®Ó khái cÊn vμo bèn gãc lç khi l3⁄4p; t«i ®é b1c ®Õn ®é cøng HRC55- 62 råi mμi bèn mÆt ngoμi sÏ l3⁄4p vμo lç. Cuèi cïng, nung nãng trôc chÝnh vμ Ðp b1c vμo lç ch÷ nhËt võa gia c«ng cña trôc. 4.6. Söa ch÷a ngâng c«n NhiÒu lo1i trôc l3⁄4p ghÐp víi c ̧c chi tiÕt ®èi tiÕp b»ng ngâng c«n cã then (thuêng lμ then b ̧n nguyÖt). Hai lo1i trong sè c ̧c ngâng c«n ®ã ®uîc giíi thiÖu tran h×nh 4.4. §ã lμ kÕt cÊu ®Çu truíc cña trôc chÝnh m ̧y mμi, mμi dïng ®Ó l3⁄4p víi may ¬ cña chi tiÕt ®èi tiÕp nhu Ých kÑp ® ̧ mμi, b1c, m©m cÆp .v.v... H×nh 4.4: Ngâng c«n trôc chÝnh 4.6.1. C ̧c d1ng háng hãc cña ngâng c«n C ̧c d1ng háng cña ngâng c«n thuêng lμ: - Mßn mÆt c«n l3⁄4p ghÐp tran trôc vμ tran lç lμm chi tiÕt bÞ láng chiÒu trôc, do ®ã còng bÞ láng huíng t©m. - Mßn vμ chÌn dËp r·nh then, ë trôc vμ lç. - ChÌn dËp vμ c3⁄4t ®øt then. - Mßn vμ ph ̧ huû ren. 4.6.2. Phu¬ng ph ̧p kh3⁄4c phôc ë ®©y ta chØ nghian cøu phu¬ng ph ̧p kh3⁄4c phôc d1ng háng mßn mÆt c«n (cßn c ̧ch kh3⁄4c phôc d1ng háng nhu: Mßn vμ chÌn dËp r·nh then, ë trôc vμ lç; ChÌn dËp vμ c3⁄4t ®øt then; Mßn vμ ph ̧ huû ren tu¬ng tù nhu æ c ̧c phÇn truíc). http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 33 - Khi mèi ghÐp bÞ láng v× bÞ mßm mÆt c«n, cã thÓ kh3⁄4c phôc b»ng c ̧ch c3⁄4t bít mÆt ®Çu phÇn c«n tran trôc (h×nh 4.5) ®Ó 1 tú ®uîc vμo chi tiÕt 2 tran l3⁄4p. H×nh 4.5: Söa mèi ghÐp tran ngâng c«n - Khi kh«ng cho phÐp chi tiÕt dÞch chuyÓn chiÒu trôc, cÇn phôc håi c ̧c mÆt c«n víi kÝch thuíc ban ®Çu tøc lμ ph¶i söa c¶ lç vμ trôc: lç ®uîc phôc håi b ̈ng c ̧ch l3⁄4p b1c söa ch÷a, chån hoÆc hμn ®3⁄4p gia c«ng c¬: trôc ®uîc m1 cr«m hoÆc hμn ®3⁄4p hoÆc gia c«ng c¬, nÕu mßn qua ta thay trôc míi. http://www.ebook.edu.vn Bian so1n: La V ̈n HiÕu 34 ChU¬ng V: B¶o tr× söa ch÷a trôc æ 5.1. Söa ch÷a æ l ̈n 5.1.1. §Æc ®iÓm...

XEM VÀ TẢI VỀ:

[linkxem]https://drive.google.com/file/d/1MFnuTfqvUnFK9c6hh7PAgxf3Yby4Bn73/preview[/linkxem][linktai]https://drive.google.com/file/d/1MFnuTfqvUnFK9c6hh7PAgxf3Yby4Bn73/view[/linktai]